Ngày Mười hai tháng Năm năm 2008, Tần Chiêu Chiêu ăn trưa xong ra ngoài làm việc, chạy ngược chạy xuôi cả buổi chiều. Sáu giờ chiều mới về đến nhà trọ, lười nấu mì, mua hai chiếc bánh bao về ăn thay cơm tối.

Ăn xong mở laptop lên mạng, theo thói quen cô đăng nhập QQ, thấy rất nhiều tin offline nhấp nháy, cô đưa tay mở ra xem, thấy vài bình luận không rõ nguồn gốc, không biết trưa nay trên QQ mọi người nói những gì.

Tin thứ nhất: “Chuyện vừa rồi làm mình sợ muốn chết, may mà người ở quê không sao.”

Tin thứ hai: “Mình cũng vậy, đã thế đến giờ gọi về nhà vẫn không được, sợ chết mất.”

Tin thứ ba: “Đừng gấp, giờ nhất định là đường dây còn bận. Lát nữa cậu gọi lại đi, biết đâu lại nối máy được.”

Không hiểu chuyện gì nên Tần Chiêu Chiêu cũng không quá chú ý đến mấy đoạn chat này, đóng cửa sổ đi kiểm tra thư. Website vẫn chưa mở ra, điện thoại di động của cô đã rung lên. Thành Kiệt gọi tới, giọng run run: “Chiêu Chiêu, ban nãy ở nhà xem tin tức, thấy bảo buổi trưa ở Tứ Xuyên xảy ra một trận động đất lớn, em lên mạng kiểm tra hộ anh xem Nam Sung thế nào? Hậu quả có nghiêm trọng không? Đến giờ vẫn không gọi về nhà anh được, không biết ba mẹ, anh trai, chị dâu thế nào rồi.”

Cô chấn động. “Cái gì? Chiều nay ở Tứ Xuyên có động đất sao? Cấp mấy vậy?”

“Tin tức nói là mạnh ngang trận động đất Đường Sơn[1] ngày trước.”

[1] Trận động đất Đường Sơn xảy ra ngày 28 tháng 7 năm 1976 với tâm chấn nằm gần thành phố Đường Sơn, Hà Bắc (Trung Quốc). Đây được coi là trận động đất gây thương vong nhiều nhất thế kỷ XX. Thiên tai đã hủy diệt gần như toàn bộ thành phố công nghiệp Đường Sơn, nơi sinh sống của khoảng 1,6 triệu người. Theo thống kê của Chính phủ Trung Quốc, có khoảng trên 255.000 người thiệt mạng và ước tính 164.000 người bị thương nặng trong trận động đất này.

Động đất ở Đường Sơn năm đó mạnh 7.8 độ Richter, khiến mấy chục vạn người tử vong, là trận động đất để lại hậu quả ghê gớm nhất trong lịch sử đương đại Trung Quốc. Không ngờ lần này động đất ở Tứ Xuyên[2] lại mạnh ngang như vậy. Đã có tiền lệ Đường Sơn, không cần nói cũng biết nhất định lần này thương vong vô cùng lớn.

[2] Trận động đất Tứ Xuyên xảy ra ngày 12 tháng 5 năm 2008, có cường độ 7.8 độ Richter, tác động đến nhiều khu vực cách xa tâm chấn như: Bắc Kinh, Thượng Hải, Pakistan, Thái Lan, Hà Nội (Việt Nam). Đây là trận động đất mạnh và thảm khốc nhất xảy ra tại Trung Quốc kể từ sau trận động đất Đường Sơn 1976, giết chết hơn 250.000 người.

Tần Chiêu Chiêu lập tức lên mạng tìm kiếm tin tức về trận động đất, trên mạng đã có rất nhiều thông tin, mấy trang web lớn đều tập trung đưa tin động đất. Tâm chấn xác định ở Vấn Xuyên, Tứ Xuyên – nơi này trước kia cô chưa từng nghe tới, giờ thì không ai không biết.

Cô tìm thấy thông tin tổng hợp số người tử vong hoặc bị thương trên mạng, Nam Sung trước mắt mới có vài người chết và mười mấy người bị thương. Rõ ràng nơi này không chịu ảnh hưởng quá lớn từ trận động đất. Thành Kiệt cũng gọi điện được về nhà, biết cả nhà bình an mới có thể thở phào nhẹ nhõm.

Tối đó, Tần Chiêu Chiêu liên tục thấy các website đưa tin về trận động đất. Đêm hôm đó, tin tức sốt dẻo nhất đã chuyển sang việc cứu hộ Đô Giang Yến, vì từ Thành Đô, Đô Giang Yến là địa phương gần nhất trong số các thành phố chịu thiệt hại trong động đất.

Trường trung học Tụ Nguyên ở Đô Giang Yến là đối tượng được tập trung đưa tin tối đó, một tòa nhà sáu tầng của trường sụp đổ tan nát. Lúc địa chấn xảy ra, đang trong giờ học, nhà sập, đa số học sinh bị chôn vùi dưới đống hoang tàn. Đến tám giờ tối hôm đó, phóng viên cho biết đã xác định được sáu mươi người tử vong ở Tụ Nguyên, di thể học sinh và giáo viên xếp la liệt trên sân thể dục của trường.

Tin tức cảm động, hình ảnh thê lương khiến Tần Chiêu Chiêu trào nước mắt, sinh mệnh mẹ cha dưỡng dục bao năm bỗng chốc đứt đoạn trong cơn địa chấn.

Trận động đất ngày Mười hai tháng Năm gây chấn động cả Trung Quốc và toàn thế giới. Cả nước, thâm chí cả ở các nước khác, rất nhiều tổ chức nhân ái và các cơn quan, ban ngành sôi nổi triển khai hoạt động quyên góp cứu trợ. Công ty Tần Chiêu Chiêu cũng kêu gọi nhân viên quyên góp, giám đốc nói không muốn làm mạnh tay trực tiếp trừ lương, vì thế mọi người tình nguyện góp tiền, nhiều ít cũng là một tấm lòng. Lần này không ai cảm thấy không cam tâm tình nguyện như trước kia, ai nấy cố gắng quyên góp nhiều một chút.

Tai họa lần này vô cùng lớn đã kích động tâm tình tất cả mọi người. Thời đại Internet, tin tức cứu hộ được truyền đi rất nhanh, tất cả mọi người có mắt đều thấy cảnh đồng bào trong cơn hoạn nạn cần giúp đỡ thế nào. Vì thế, mọi người đều nguyện ý tận lực trong khả năng cho phép, việc quyên tiền và hiến máu diễn ra rầm rộ khắp mọi miền Trung Quốc.

Tần Chiêu Chiêu thường ngày nhịn ăn nhịn mặc cũng bỏ ra ba trăm đồng, hiến bốn trăm cc máu. Một người quyên từng đó tiền và máu chẳng thấm tháp gì, nhưng vẫn tạo nên hiệu ứng tích tiểu thành đại.

Hôm sau động đất, Tần Chiêu Chiêu nhớ ra chị Tiểu Đan hàng xóm lấy chồng người Tứ Xuyên, mấy năm trước chị đã theo chồng về quê. Không biết giờ nhà họ thế nào? Cô nhanh chóng gọi điện về nhà hỏi mẹ, Tần mẹ nói Chu Tiểu Đan và Đới Quân về Tứ Xuyên, đưa con về Thành Đô làm ăn, không về quê ở Miên Dương. Thành Đô không chịu nhiều ảnh hưởng từ cơn đại địa chấn nên một nhà ba người an toàn. Có điều, nhà ba Đới Quân ở Miên Dương bị sập vì rung chấn, may mà lúc ấy không có ai ở nhà nên thoát được kiếp nạn này.

“Sau cơn động đất, ba mẹ Tiểu Đan gọi cho con gái mãi không được, thiếu chút nữa hóa điên. Cũng may, cả nhà con bé bình an. Có điều, đến giờ dư chấn vẫn chưa ngừng, ở bên đó không an toàn, bọn họ định để Tiểu Đan đưa con về nhà mẹ đẻ trước, Đới Quân phải trông coi việc làm ăn không đi được, hơn nữa ba mẹ cậu ta cũng cần chăm sóc, vì thế quyết định để vợ và con đi trước.”

Gia đình chị Tiểu Đan bình an giữa cơn địa chấn, Tần Chiêu Chiêu cảm thấy bọn họ thật may mắn. Thống kê thương vong sau trận động đất không ngừng tăng lên, sinh mệnh con người mong manh như ngọn nến trong gió, một chút vô ý sẽ vụt tắt.

Sau cơn địa chấn ngày Mười hai tháng Năm, Tần Chiêu Chiêu không chỉ nhận thức được sự yếu đuối của sinh mệnh mà còn hiểu được cái gọi là “nhân sinh vô thường”. Một kiếp người, nhìn qua những tưởng dài lâu, ai biết được giờ nào phút nào vận mệnh sẽ bắt đầu đổi khác? Có những khi chỉ một lần chệch hướng cũng tận một đời.

Ý thức được điều này, lời nhắc nhở của Tạ Á hôm trước lại vang lên trong lòng: “Con người sống trên đời, cần ăn thì phải ăn, cần mặc thì phải mặc, cần hưởng thụ thì phải hưởng thụ. Chiêu Chiêu, giờ cậu cứ bắt bản thân kham khổ thế này, sau này nhỡ có chuyện gì xảy ra thì sống một đời hóa ra uổng à?”

Đúng vậy, nếu động đất xảy ra giữa Thâm Quyến, nếu mạng cô bất ngờ vùi chôn giữa mảnh đất phương Nam xa xôi này, vậy không phải nửa đời kết thúc vội vàng kia của cô đã uổng phí sao? Cô lúc nào cũng nhịn ăn, nhịn mặc, muốn đi du lịch lại ngại tiêu nhiều tiền mà không nỡ. Cuộc sống như vậy liệu có ý nghĩa gì?

Nhưng nếu không tiết kiệm, cứ tiêu pha bừa bãi, liệu cô có thể thật sự thoải mái chăng? Đừng nói không để dành được tiền mua nhà, cứ có bao nhiêu tiêu bấy nhiêu cũng không được! Con gái nhất định phải có ít của để dành, sau này có vô tình gặp tai họa, bệnh tật gì cũng có thể ung dung đối phó. Cô không có được cái phúc từng là công nhân nhà nước như ba mẹ, dẫu Trường Cơ giờ không còn nhưng ba mẹ cũng từng làm việc ở đây hơn hai mươi năm, về hưu vẫn có bảo hiểm chăm sóc tuổi già và các phí điều trị cơ bản. Bảo hiểm y tế và tiền chăm sóc sức khỏe lúc về già cô phải tự lo, liệu không có tiền có được không đây?

Xem xét kỹ tình huống cụ thể của bản thân, Tần Chiêu Chiêu suy tính, cuối cùng quyết định tiền cần tiết kiệm vẫn phải tiết kiệm nhưng tiền tiêu pha vẫn cần tiêu pha.

Cô lập tức tự thỏa mãn tâm nguyện của bản thân, tới cửa hàng mua một bộ đồ lót hàng hiệu cực kỳ tinh xảo, đẹp đẽ. Chất liệu chiếc áo mấy trăm đồng khác hẳn đồ mấy chục đồng, mặc vào cảm thấy vô cùng thoải mái, đúng là tiền nào của nấy.

Thỏa mãn tâm nguyện của bản thân xong, Tần Chiêu Chiêu bắt đầu nghĩ tới tâm nguyện của ba mẹ.

Trước kia mẹ cô mong có một bộ trang sức ba món nhẫn, hoa tai, vòng cổ nhưng vẫn tiếc tiền mua. Ngày trước gia đình khó khăn, cả ba và mẹ đều nghỉ việc, hai người vất vả nuôi cô ăn học mà nhịn ăn nhịn mặc tiết kiệm tiền. Cô tốt nghiệp đi làm rồi, ba mẹ có thể sống thoải mái một chút nhưng vẫn không nỡ bỏ mấy ngàn đồng mua đồ trang sức. “Thôi bỏ đi, giờ sắp thành bà lão rồi, còn cần trang sức vàng bạc làm gì nữa!”

Ba cô chỉ mong có một cái đồng hồ đeo tay tốt. Ngày trẻ đi bộ đội, trong quân doanh có một vị lãnh đạo đeo một chiếc đồng hồ mới toanh hiệu Thượng Hải khiến một đám lính trẻ mới từ trên núi xuống hâm mộ đỏ mắt. Từ lúc phục viên về tham gia công tác, ông cũng muốn mua cho mình một chiếc đồng hồ như thế. Nhưng ngày ấy, người bình thường không dễ gì mua được một chiếc đồng hồ, không những giá hơn một trăm đồng, muốn mua còn cần có tem phiếu; có tiền không có phiếu hoặc có phiếu mà không có tiền đều chịu. Thời ấy lương tháng chỉ có ba mươi sáu đồng rưỡi, còn cần gửi tiền về giúp ba mẹ già ở quê, căn bản không đủ tiền để mua. Sau này, tuy lương tháng tăng lên nhưng ông lại kết hôn, sinh con; nhà ba người chi tiêu không ít, áp lực kinh tế chỉ tăng chứ không hề giảm. Sau này ông đành mua một chiếc đồng hồ điện tử rẻ tiền giá hơn chục đồng rồi tự dặn mình: “Dù sao cũng chỉ là đồng hồ thôi, có thể xem giờ là được rồi, cần gì phải mua cái đồng hồ đắt tiền như thế!”

Tần Chiêu Chiêu quyết tâm thực hiện ước nguyện bao năm của ba mẹ. Cô tới tiệm kim hoàn, cẩn thận chọn một bộ trang sức ba món cho mẹ. Cô không biết chỗ bán đồng hồ hiệu Thượng Hải ở Thâm Quyến, lên mạng tìm thấy một cửa hàng được nhà nước trao độc quyền tiêu thụ. Lúc nói chuyện trên mạng, người bán hàng nghe cô nói muốn mua đồng hồ tặng ba liên giới thiệu một chiếc kiểu dáng kinh điển cho cô. Nghe nói chiếc đồng hồ hiệu A-581 này là sản phẩm đời đầu của nhà máy sản xuất đồng hồ Thượng Hải, đến nay đã không còn sản xuất nữa, vì thế số lượng tồn kho và trên thị trường không còn bao nhiêu. Mặc dù đồng hồ đã cũ nhưng rất có giá trị sưu tập, vì thế giá bị đội lên rất cao. Năm đó giá chỉ một trăm, tới giờ giá đẩy lên tám trăm đồng.

Tần Chiêu Chiêu mua ngay không do dự, tám trăm đồng có thể hoàn thành giấc mơ hồi trẻ của ba, cũng đáng lắm!

Bộ trang sức và đồng hồ hết hơn một ngàn đồng, cô không dám gửi những món đồ đắt tiền như vậy qua bưu điện. Cũng may Đàm Hiểu Yến sắp sinh, Thành Kiệt xin nghỉ về cùng vợ đón con đầu lòng, cô nhờ anh mang quà về cho ba mẹ.

Ba mẹ nhận được quà sẽ thế nào? Tần Chiêu Chiêu không được nhìn thấy, chỉ có thể tự tưởng tượng. Trong tưởng tượng của cô, ba mẹ nhất định sẽ rất vui vẻ, nhưng mẹ lại gọi điện trách cứ cô: “Con bé này, mua trang sức cho mẹ làm gì chứ! Rõ phí tiền. Đã bảo mẹ già rồi, mấy thứ đồ này còn đeo sao được nữa?”

Mẹ trách mắng cũng không làm cô bất ngờ, chỉ cười. “Mẹ này, giá vàng ở Thâm Quyến rẻ hơn nhiều, không tốn bao nhiêu tiền của con đâu. Hơn nữa, mẹ cũng đã già đâu, mới năm mươi tuổi thôi, còn trẻ chán. Ở Thâm Quyến có rất nhiều các bà bảy, tám mươi tuổi còn đeo trang sức, sao mẹ không thể đeo chứ? Cứ đeo đi, đeo đi mà.”

Cuối cùng, Tần mẹ vui vẻ cười. “Mẹ vừa đeo đi khoe hàng xóm, nói là con gái mẹ mua cho, bọn họ ai cũng khen mẹ có phúc, nuôi được cô con gái ngoan.”

Dừng một chút mẹ cô lại nói tiếp: “Con mua cho ba con cái đồng hồ làm ba con mừng phát điên. Ba con kể ngày trước đi bộ đội, thấy một vị lãnh đạo đeo chiếc đồng hồ giống thế này, ba con toan tính mấy chục năm không mua được, không ngờ giờ lại được con gái mua cho. Giờ đeo đồng hồ đi khoe khắp xóm rồi.”

Tần mẹ lộ vẻ thỏa mãn, hạnh phúc vô cùng. Ba mẹ nhận được đồ còn vui hơn tưởng tượng của Tần Chiêu Chiêu nhiều, trong lòng cô cũng nở nụ cười.

Có người từng vơ đũa cả nắm rằng tiền tài không thể mua được niềm vui và hạnh phúc. Lời này có phần không đúng, tiền cũng không phải thứ gì tồi tệ, xấu xa, còn phải xem người ta dùng tiền như thế nào, ví như lần này Tần Chiêu Chiêu dùng tiền mua được niềm vui cho cả nhà.

Không chỉ Tần Chiêu Chiêu, trận động đất ngày Mười hai tháng Năm còn khiến rất nhiều người xem xét lại cuộc sống của mình. “Từ giờ bắt đầu hưởng thụ cuộc sống, không làm nô dịch cho cuộc sống nữa. Nếu không, nhỡ có chuyện gì không hay xảy ra thì thật không phải với bản thân.”

Rất nhiều người đồng ý với quan điểm này, chị Lưu xưa kia tiết kiệm hệt như Tần Chiêu Chiêu là một ví dụ. Trước kia chị quen tính toán chi li, không bao giờ dám mua quần áo, giày dép theo mốt, luôn đợi tới cuối mùa giảm giá mới dám đi mua đồ. Thế nhưng hôm nay chị lại mặc một chiếc áo liền váy hàng hiệu rất mốt đi làm. Chị khoe với Tần Chiêu Chiêu, chiếc váy này sáu trăm đồng, không giảm giá nhưng chị thích nên quyết tâm mua.

“Ngày trước chị rất thích một cái áo trong cửa hàng, nhưng thấy nó đắt quá nên tiếc tiền, đã định lúc nào hết mùa có hàng giảm giá thì đi mua. Có điều, lúc đổi mùa thì cái áo kia đã bị bán hết từ lâu, chị vẫn tiếc mãi. Hôm qua đi dạo phố thấy ưng chiếc váy này, thử lên cũng rất đẹp. Chị nghĩ nếu cứ chờ tới cuối mùa có thể lại hết hàng mất. Bỏ đi, nếu mình đã thích thì đắt một chút có là gì. Người sống một đời không nhất thiết phải tự làm bản thân ấm ức làm gì, thỉnh thoảng xa xỉ một, hai bận cũng không sao. Em nói có phải không?”

Tần Chiêu Chiêu gật đầu, mỉm cười. “Phải ạ, sau này em mà thấy quần áo mình thích cũng không đợi hết mùa giảm giá rồi mới đi mua nữa.”

Cô cũng muốn bắt chước mọi người tập trung hưởng thụ cuộc sống, cũng muốn thỉnh thoảng xa xỉ, tự thỏa mãn bản thân. Mua nhà là mục tiêu không phải ngày một ngày hai, cứ từ từ vậy, không nhất thiết phải để chuyện nhà cửa tạo áp lực lên cuộc sống của mình.

Một ngày tháng Sáu, chuyện mua nhà có chuyển biến tốt không ngờ tới.

Hôm đó, mẹ Tần Chiêu Chiêu gọi điện cho cô, nói quản lý nhà máy Trường Cơ đang chuẩn bị góp vốn xây nhà, giải quyết chuyện khó khăn chỗ ở cho một số hộ. Góp vốn xây nhà ở vùng ngoại thành này rẻ hơn trong thành phố nhiều, dự tính chỉ khoảng bốn, năm trăm đồng một mét vuông. Vừa nghe giá này, Tần Chiêu Chiêu giật mình bảo mẹ đi đăng ký ngay. Rẻ như vậy nhất định phải đăng ký ngay, nếu không, cơ hội này qua chắc gì đã còn cơ hội khác. Hiện tại, trung bình giá nhà ở Tiểu Thành là một, hai ngàn đồng một mét vuông, không có tám hay mười vạn khó mà mua được. Bốn, năm vạn cũng có thể mua được nhà, cho dù thiếu tiền phải đi vay cũng nhất định mua cho bằng được.

“Ba con cũng nói muốn đăng ký mua một căn. Vốn mẹ cảm thấy hai ông bà già ở nhà cũ được rồi, mua hay không cũng chẳng sao. Nhưng ba con nói tiền giữ trong ngân hàng lãi thấp lại mau mất giá, thà mua lấy ngôi nhà nhỏ để lại cho con còn tốt hơn. Mẹ ngẫm ra cũng thấy phải, giờ tiền ngày một mất giá, nhà đảm bảo giá trị tiền hơn. Vừa rồi ba mẹ đã tới chỗ quản lý đăng ký rồi.”

Lòng Tần Chiêu Chiêu run lên, cô từng tự hứa với lòng mình, chờ khi tốt nghiệp, ra trường đi làm sẽ cố gắng kiếm tiền mua căn nhà mới để ba mẹ được hưởng phúc của con gái. Kết quả, chính ba mẹ cũng vất vả dành dụm để mua nhà tương lai để lại cho cô. Cô chưa giúp ba mẹ được hưởng phúc ngày nào nhưng vẫn nhận được tình yêu thương vô bờ của ba mẹ.

Cho dù sau này cô có khả năng mua ngôi nhà lớn đưa ba mẹ về dưỡng già cũng không thể báo đáp hết tình thương ba mẹ dành cho cô. Cuối cùng, cả đời cô vẫn mang nợ ba mẹ… món nợ hạnh phúc lớn lao!