1. Đài gián

Lần kế tiếp xuất hiện trước mặt mẹ con Miêu hiền phi, kim thượng mặt ủ mày chau. Miêu hiền phi nhỏ nhẹ hỏi ngài nguyên do, ngài lấy một xấp trát dày trong tay áo ra, ném lên bàn trước mặt ta và công chúa.

Ta vội lật ra xem, thấy toàn bộ nội dung đài gián luận bàn đều là chuyện công chúa vào cung không phải lúc, cửa cung mở giữa đêm. Người dâng sớ đều là ngôn quan trứ danh hiện thời, bao gồm điện trung thị ngự sử Lữ Hối, tả chính ngôn Vương Đào và tri gián viện Đường Giới từng bị điều ra ngoài sau lại được kim thượng triệu về, ủy thác trọng trách.

Trong trát, họ nói có sách, mách có chứng, luận về tầm quan trọng của việc giữ nghiêm cung cấm, ngăn chặn điều dị thường và phương thức xử phạt của quân vương các đời đối với kẻ không làm tròn chức trách canh phòng, chẳng hạn như Hán Quang Vũ đế đi săn trở về khuya, Chất Uẩn coi giữ Thượng Đông Môn từ chối không mở cửa, sau Quang Vũ Đế phải đi từ Trung Đông Môn vào, nhưng ngày kế lại khen thưởng Chất Uẩn, cách chức giữ cửa Trung Đông Môn; Lâm Tri hầu Tào Thực, con trai Ngụy Vũ đế Tào Tháo, tự ý mở Tư Mã Môn ra ngoài vào ban ngày, Tào Tháo nổi giận, xử chém công xa lệnh (*) phụ trách canh gác cửa cung…

(*) Tên chức quan chưởng quản Tư Mã Môn phía nam hoàng cung và công việc tuần tra trong cung vào ban đêm.

Giữa chừng, kim thượng liếc nhìn, thấy ta đang xem trát của Vương Đào, bèn mệnh ta: “Đọc đoạn cuối cùng lên cho công chúa nghe.”

Ta gật đầu tuân mệnh, đọc thành tiếng: “Trường hợp công chúa hồi cung nửa đêm, chưa rõ thật giả, đã liền thông tấu, mở cửa nghênh đón, tiếp thẳng vào cung, không tra không phòng, thỉnh giải toàn bộ sứ thần gác cổng trong ngoài cung điện hoàng thành dọc một đường công chúa đi sang phủ Khai Phong hỏi tội.”

Công chúa nghe rồi cau mày: “Cửa là do con gõ mở, ngôn quan bất mãn cứ mắng thẳng con là được, sao phải hỏi tội sứ thần gác cổng?”

Kim thượng than: “Con tưởng là họ không muốn mắng con à? Thực chất họ còn muốn mắng cả cha con đó. Cửa cung mà không có ta hạ lệnh thì ai dám mở giữa đêm? Đài gián chỉ là có chỗ kiêng dè, không tiện quang minh quở trách chúng ta nên mới lấy sứ thần gác cổng ra để nói. Xử phạt họ cũng chẳng khác nào vả mặt chúng ta, cho chúng ta một lần cảnh cáo.”

Công chúa như thấy áy náy, cúi đầu im lặng, một lúc lâu sau mới ngẩng lên hỏi phụ thân: “Cha, vậy cha có xử phạt những sứ thần gác cổng này không?”

Kim thượng lắc đầu, quả quyết đáp: “Không. Họ phụng hoàng mệnh hành sự. Lỗi là do ta, không thể để họ gánh được.”

Thế nên, ngài chống đỡ trận công kích thứ nhất của đài gián, không xử phạt bất kỳ sứ thần gác cổng nào. Một tháng tiếp đó vẫn không ngừng có ngôn quan dâng sớ luận việc này, ngài bỏ mặc tất thảy.

Công chúa ở lại trong cung, không có ý định trở về phủ công chúa. Miêu hiền phi cũng mừng mẹ con sum vầy, ngày ngày ở trong Nghi Phượng Các cùng con gái, ngược lại, là hoàng hậu xuất cung đến phủ công chúa thăm Dương phu nhân một chuyến, khi trở về nói: “Bà ấy khóc lóc kể chuyện bị công chúa đánh với ta, cũng may thương thế không nặng, ta tiến hành an ủi rồi, bà ấy cũng miễn cưỡng hứa hẹn sau này sẽ không nhắc đến với người ngoài. Nhưng người hầu phủ công chúa không ít, khó tránh khỏi người nhiều miệng rộng, công chúa ở lâu trong cung, thời gian kéo dài chỉ sợ sẽ càng khiến ngôn quan để ý, nếu họ truy cứu việc này, luận bàn tỉ mỉ hành vi của công chúa thì không hay. Công chúa ở lại thêm hai ngày nữa rồi cùng phò mã về đi thôi, sau này thông cảm cho nhau chút, có chuyện gì nói chuyện đàng hoàng, chớ lại gây nên chuyện làm tổn hại hòa khí.”

Nhưng công chúa không đồng ý, tuyên bố chỉ cần Lý Vĩ và mẫu thân còn ở trong phủ công chúa, nàng kiên quyết không về. Đế hậu khuyên mấy lần đều không thay đổi được chủ kiến của nàng. Sau, Lý Vĩ lại vào cung cầu kiến công chúa mấy lần, công chúa chẳng những không gặp mà còn phản ứng dữ dội, không gào khóc thất thanh cũng thịnh nộ ném đồ, lần nào Miêu hiền phi cũng phải ôm nàng vào lòng dỗ dành khuyên lơn, nàng mới nguôi đi được.

Miêu hiền phi vì chuyện này mà sầu lo không thôi, có lần, thừa lúc công chúa nghỉ ngơi đầu giờ chiều, không nhịn được oán thán với Du sung nghi: “Phu thê như thế chẳng bằng đoạn tuyệt đi cho rồi!”

Du sung nghi suy tư: “Chúng nó thành đôi là do quan gia toàn lực tác hợp, đoạn tuyệt chung quy vẫn không ổn, quan gia cũng sẽ không bằng lòng. Có điều, cho công chúa và phò mã tách ra nửa năm một năm, để hai đứa nó bình tĩnh lại, suy nghĩ xem sau này ăn ở với nhau thế nào, cũng là một biện pháp khả thi.”

Miêu hiền phi than: “Bây giờ quan gia và hoàng hậu đều đang khuyên công chúa trở về cùng phò mã kia kìa, chỉ e công chúa chẳng thể ở lâu bên ta, nào có cái khả năng tách ra với phò mã thời gian dài thế được?”

Khi ấy, đô tri Nhậm Thủ Trung phụng mệnh kim thượng, đến Nghi Phượng Các thăm dò tình hình của công chúa, nghe Miêu hiền phi nói vậy, bèn rảo chân bước lại, nói: “Muốn công chúa và phò mã tách ra nửa năm một năm cũng chẳng phải việc khó. Nếu Miêu nương tử quả thực có ý đó, thần sẽ lập tức đến phủ công chúa, tìm phò mã nói dăm câu, bảo cậu ta tự xin rời kinh.”

Miêu hiền phi ngạc nhiên: “Ông có thể thuyết phục được nó rời kinh?”

Nhậm Thủ Trung cười, cúi người nói: “Miêu nương tử chỉ việc ngồi yên chờ tin tốt là được.”

Ngay sau đó Nhậm Thủ Trung nhanh chóng đến phủ công chúa. Cũng chẳng biết ông ta đã nói gì với Lý Vĩ mà hôm sau, Lý Vĩ quả nhiên dâng sớ tự hặc, nêu lên vài việc, nói mình thờ chủ thất trách, khẩn cầu kim thượng trách phạt, điều mình ra ngoài.

Có Miêu hiền phi ra sức tán thành và Nhậm Thủ Trung khuyên giải bên người, kim thượng chấp thuận lời thỉnh cầu của Lý Vĩ, quyết định giáng hắn xuống làm Hòa Châu phòng ngự sứ, lệnh hắn rời kinh nhậm chức.

Ngày kim thượng tuyên bố chiếu lệnh giáng quan Lý Vĩ, Miêu hiền phi sai nội thị canh ngoài triều đình từ sớm, đợi kim thượng vừa tan triều là mời ngay ngài về, muốn hỏi ngài tường tận tình hình. Nhưng kết quả nằm ngoài dự liệu của bà – kim thượng đưa quyển chiếu lệnh giáng quan không thể ban hành cho bà, nói: “Dưới sự dẫn đầu của Tư Mã Quang, quan viên ngự sử đài và gián viện trên triều đồng thời góp lời, khăng khăng đòi ta rút lại hoàng mệnh.”

Khi ấy, công chúa còn đang gảy không hầu ở buồng trong, không biết kim thượng tới, Miêu hiền phi cũng chẳng bảo người mời nàng ra gặp phụ thân ngay mà vội vàng hạ giọng truy vấn kim thượng trước, ngài bèn thuật lại chuyện đã xảy ra cho chúng ta nghe: “Ta sai nội thần tuyên đọc chiếu thư giáng quan Lý Vĩ trên triều, thoạt đầu đài gián trầm mặc, sau đó lục tục có hai, ba người đứng ra, lại hỏi ta chuyện công chúa vào cung không phải lúc, mở cửa cung giữa đêm, có từng xử phạt sứ thần gác cổng không. Ta bèn nói sứ thần phụng mệnh hành sự, không có lỗi, trẫm không muốn truy cứu. Họ liền tiếp tục nêu lời, người bước ra khỏi hàng cũng càng lúc càng nhiều, đều đòi ta xử phạt người gác cổng. Ta trước sau không chịu đồng ý, hai bên đương giằng co thì đồng tư khởi cư chú Tư Mã Quang ngồi trong góc điện chấp bút ghi chép bỗng ném bút đứng dậy, sải bước vào giữa điện, nhìn quanh chúng gián quan, nói: ‘Sứ thần gác cổng thất trách quả là nên phạt, nhưng trọng điểm không nằm ở đây mà nằm tại Duyện quốc công chúa bất chấp oai nghiêm cung cấm, nguyên do tại sao vào cung không phải lúc, sao các ông không nói thẳng ra?’”

Miêu hiền phi nghe mà kinh hãi, trố mắt hỏi: “Y dẫn chuyện sang công chúa?”

Kim thượng gật đầu, cười khổ: “Y hùng hồn trần thuật trên điện, chĩa mũi dùi vào Huy Nhu, nói nó xưa nay không hiếu thuận với mẹ chồng, không tôn trọng phò mã, danh lâng láo triều dã đều hay. Nghe nói trước chuyến vào cung này, công chúa còn từng ẩu đả với mẹ chồng, đến nỗi làm Dương thị bị thương, chẳng những không mảy may biết tự hổ thẹn mà còn gõ cửa cung giữa đêm, vào cung tố khổ, hoàn toàn coi thường tuần vệ cung cấm, an nguy quân phụ, nếu không cấm tiệt việc này, về sau ắt sẽ thành thông lệ…”

Nói đến đây, ngài dụng tâm đánh mắt liếc ta rồi mới tiếp tục: “Tư Mã Quang còn nói, ‘Sau khi công chúa gõ cửa cung giữa đêm, người ngoài bàn tán xôn xao, đều có dị nghị, nói rằng nội phần trong phủ công chúa nhiều, có kẻ không giữ mình cẩn trọng, công chúa không hòa thuận với nhà chồng có thể là do bị nội thần ly gián, bệ hạ không thể không suy nghĩ cặn kẽ. Hiện giờ chẳng những phải xử phạt sứ thần gác cổng trong ngoài cung điện hoàng thành nơi công chúa đi qua mà còn phải tra xét một lượt tất cả sứ thần nô bộc hầu hạ trong phủ công chúa, trách phạt nghiêm khắc, lấy đó mà dẹp yên chuyện cấm vệ và giữ gìn gia phong hoàng thất. Công chúa thất đức, chuyện Lý Vĩ là do công chúa gây sự, vốn chẳng hề mắc tội nặng, hôm nay nếu không phân minh mà giáng phạt Lý Vĩ bảo vệ công chúa, về tình về lý đều mất công bằng, hoàng đế thiên vị như vậy thì biết lấy gì dẫn dắt thiên hạ?’”

Ta cụp mắt im lặng, Miêu hiền phi cũng im lặng thật lâu, mãi sau mới hỏi một câu: “Tư Mã Quang vô lễ như vậy mà quan gia không mắng y à?”

Kim thượng nhếch miệng: “Ta mắng thế nào? Mắng y cái gì? Lời y là sự thật được triều thần công nhận, câu nào câu nấy vào tai đều có lý, ta cũng chẳng thể phản bác, hơn nữa, y vừa dứt lời, chúng ngôn quan đã hùa theo ngay, cuối cùng mỗi một quan viên đài gián đều ra khỏi hàng nói thay Lý Vĩ, thẳng đến khi ta bằng lòng rút lại mệnh lệnh giách chức, họ mới chịu tạm thời ngậm miệng.”